Wensbeelden en doemscenario’s: het belang van toekomst verkennen voor onderwijs en opleiden

Samenvatting

Lerarenopleidingen leiden op voor onderwijs van morgen. Maar hoe ziet dat onderwijs eruit? In dit artikel beschrijven we een exploratief onderzoek naar onderwijs en leraarschap over 100 jaar. Door het uitvoeren van creatieve oefeningen ondernamen ruim 50 onderwijsprofessionals een tijdreis naar de verre toekomst en ontwaarden zowel verkiesbare als gevreesde ontwikkelingen rond acht thema’s: leerklimaat, relatie leraar-leerling, technologie, leiderschap, curriculum, onderwijsidealen, leerplicht en het belang van toekomst verkennen voor onderwijs. De toekomstverkenning laat onder andere meer open leeromgevingen zien, dynamische leraar-leerling relaties, diversiteit als basis voor gedeeld leiderschap en vormen van technologische assistentie voor de leraar van de toekomst. Naast deze inhoudelijke vergezichten ervaren we dat het proces van toekomst verkennen bijdraagt aan toekomstbewustzijn en veranderbereidheid. Het geeft scherper zicht op het heden en voedt het adaptief vermogen dat onderwijsprofessionals nodig hebben om zich te verhouden tot verandering. We concluderen dat het onderwijs baat heeft bij toekomst verkennen en doen suggesties voor het inpassen ervan in curricula van lerarenopleidingen.